W lesie ciągle kolorowo

     Zapełniając koszyczek późnojesiennymi i zimowymi grzybami, rozglądałam się nie tylko za naziemnymi pozostałościami po jesiennym bogactwie grzybkowym, ale również po gałęziach, pniach leżących na ściółce i tych jeszcze rosnących, żywych. I stwierdziłam, że przemoknięty, listopadowy las, mimo bezlistnych już drzew, nadal jest kolorowy.

    Wspominałam już, że zima jest doskonałym czasem do zapoznania się z gatunkami zwykle pomijanymi podczas grzybobrań. Dzisiaj kolejna porcja kolorowych nadrzewniaków, jakie można teraz spotkać w lesie. Kiedy na nie traficie, będziecie już wiedzieć jak je nazwać.:)

     Zapewne wielu z Was widziało w lesie te kilkumilimetrowe maleństwa, bo można je spotkać przez cały rok, głównie na cienkich gałązkach leżących na leśnym podłożu. I pewnie nie zaprzątnęły specjalnie Waszej uwagi, bo na cóż przyzwoitemu grzybiarzowi taka drobnica nie nadająca się do zjedzenia. Ale spójrzmy na to inaczej - opadłe liście są już jednobarwne, powoli ulegają rozkładowi, a tu takie bogactwo kolorów. Niby malutkie, ale za to jak liczne - milionami owocników pokrywają patyczki i mimo swych mikrusowatych rozmiarów, przyciągają wzrok. Te pomarańczowe, różowe i czerwone kuleczki to gruzełek cynobrowy uwielbiający wyjadać resztki substancji odżywczych z drewna, zazwyczaj już martwego.

    Poza tym to ciekawy grzybek, który występuje w dwóch formach - niedoskonałej i doskonałej. To dość skomplikowane pojęcia, przeznaczone bardziej dla naukowców niż przeciętnych pozyskiwaczy grzybów, ale czasem warto wiedzieć coś ciekawego. Takich grzybów występujących w dwóch wariantach jest całkiem sporo, a na to, że dwa różnie wyglądające owocniki są jednym gatunkiem, badacze wpadli całkiem niedawno, bo dopiero pod koniec ubiegłego wieku. Wcześniej taki gruzełek czy inny "niedoskonały" grzybek były uznawane za dwa różne gatunki.

     W przypadku gruzełka cynobrowego formą niedoskonałą są te małe kuleczki, które rzucają się w oczy zdecydowanie bardziej niż formy doskonałe - jeszcze mniejsze, wyglądające jak miniaturowe malinki składające się z miniaturowych kuleczek. Różnią się od siebie nie tylko wyglądem, ale również sposobem rozmnażania. Te niedoskonałe wytwarzają konidia (inaczej forma niedoskonała nazywana jest konidialną) i w ten sposób tworzą identyczne jak one same potomstwo. Wokół tych niedoskonałych form powstają doskonalsze, które potrafią wymieniać materiał genetyczny i rozmnażają się w sposób płciowy (wyższy na szczeblu ewolucji). Chyba nikt jeszcze nie wyjaśnił od czego zależy powstanie form doskonałych, ale na przykładzie gruzełka łatwo spostrzec, że jest ich zdecydowanie mniej niż form niedoskonałych.

     Różowości gruzełkowe zostały na swoich patyczkach, a ja trafiłam na żółciutkie zgrupowanie innych drobnych grzybków. Najpierw zobaczyłam rozlaną żółtą plamę i pierwszy gatunek, jaki mi przyszedł do głowy, to łzawnik rozciekliwy, ale po bliższym spojrzeniu na maleńkie grzybki, wiedziałam już, że moje pierwsze skojarzenie jest błędne.

     Oprócz rozlanej plamy widać było w pobliżu mnóstwo mikrusów w kształcie talerzyków. No tak! To przecież dwuzarodniczka cytrynowa! Jej owocniki, jeśli wyrosną w dużych ilościach blisko siebie, mogą się zlewać i tworzyć takie właśnie plamy.

     Niektóre talerzyki miały króciutki trzonki, inne nie. To też charakterystyczne dla dwuzarodniczki - trzonki mogą być, ale wcale nie muszą.

     Te owocniki, które wyrosły z dala od licznej gromady i miały sporo przestrzeni życiowej, osiągnęły gigantyczne rozmiary - nawet po 5-6 milimetrów średnicy!

     Galaretnicę mięsistą już na pewno doskonale znacie, bo to często spotykany grzybek, rzucający się w oczy dzięki swojej różowo - fioletowej barwie. Lubię robić zdjecia temu gatunkowi, chociaż rzadko mi wychodzą tak, jakbym sobie tego życzyła.

     Galaretnica, podobnie jak gruzełek cynobrowy, występuje w dwóch wariantach, które całkiem niedawno były traktowane jako odrębne gatunki. Takie pofałdowane grupki to forma niedoskonała, konidialna.

    Kiedy galaretnica tworzy zastawę stołową w postaci talerzyków i miseczek, mamy już do czynienia z postacią doskonałą.

    No właśnie. W jednym miejscu trafiłam na takie stosunkowo duże i mocno już zdezelowane miseczko - talerzyki. I zadaję sama sobie pytanie czy to jeszcze galaretnica mięsista w formie doskonałej, czy też zdecydowanie rzadziej spotykana galaretnica pucharkowata.

     Odpowiedzi na to pytanie mógłby udzielić mikroskop, ale nie będę go pytać i dogorywająca galaretnica pozostanie po prostu galaretnicą.:)

     A tu mamy wielki owocnik, który obrósł cały pień wraz z przyległościami. I oznaczenie tego wielkiego stwora okazało się dla mnie za trudne. Najpewniej jest to jeden z czyreni, ale który, nie umiem orzec - ma cechy kilku gatunków, ale do żadnego nie pasuje stuprocentowo.

     Ponieważ nie mam pewności, nie nazywam go, ale namawiam do rozglądania się za grzybkami typu "farbka" - pokrywającymi spore drzewne powierzchnie. Trudno je oznaczyć, bo są do siebie niezwykle podobne, ale ich różnorodność kolorystyczna i fakturowa działa na wyobraźnię.

    A tu leśna mordka grzybowa.

    Na koniec dobrze wszystkim znany leśny akcencik - maślanka wiązkowa, której żadne warunki nie są straszne. Ona jest zawsze, nawet wtedy, kiedy nie ma niczego innego.;)