Niezwykłe właściwości zwykłego nadrzewniaka

     Wiosenne grzyby ze smardzówkami i smardzami na czele to nie były ostatnie atrakcje w jaworzańskim lesie. Chłopakom już się co prawda tak za bardzo chodzić nie chciało a myślami byli bliżej schabowego na talerzu niż kolejnych grzybów, ale nie darowałam sobie odwiedzenia północnej części lasu, gdzie wiosenne grzyby są jeszcze uśpione, ale za to można podziwiać całe stada błyskoporków podkorowych. Paweł narobił mi na nie apetytu, więc poszliśmy je pooglądać i pofocić.

    Błyskoporek podkorowy jest gatunkiem rzadkim, jednak, jak widać na załączonych obrazkach, w Jaworznie do rzadkości nie należy. Nie zmienia to faktu, że gatunek ten podlega w Polsce ochronie częściowej i pozyskiwać można go jedynie ze stanowisk znajdujących się na prywatnym terenie.

    Jaworzańskim ewenementem jest również to, że błyskoporki rosną na niewielkiej wysokości - metr, półtora metra; można je dzięki temu dokładnie obejrzeć, dotknąć, porobić zdjęcia. Dotychczas, jeżeli widziałam hubę brzozową, rosła na wysokości kilku metrów, co praktycznie uniemożliwiało dostanie się w jej pobliże. A tu były na wyciągnięcie ręki.

        Michałek i Krzyś, jak zobaczyli jakich teraz grzybów szukamy, stwierdzili, że one są "błee" i stracili zupełnie resztki zainteresowania grzybami. Wcale się jednak nie nudzili, bo przy naszej trasie było pełno dziur wykopanych przez pozyskiwaczy pozostałych po byłej kopalni kabli. Okazało się, że są to doskonałe okopy, w których można się kryć i dobrudzić do reszty ubranie.

      Wchodzili więc kolejno do wszystkich dziur, jakie były przy drodze i doskonale się bawili.

    Tymczasem ja oglądałam kolejne błyskoporki, które wcale nie są takie "błee", jak stwierdziły dzieciaki. Ich wartość cenili już starożytni, którzy wykorzystywali naturalne właściwości lecznicze tego grzyba. A jest ich całkiem sporo.

     Udowodniono naukowo, że substancje zawarte w błyskoporku podkorowym mają działanie przeciwzapalne, antywirusowe, antybakteryjne, dobrze działają na poprawę odporności i potrafią doprowadzić do obumierania komórek nowotworowych, gdyż przyspieszają śmierć starych komórek oraz takich z nieprawidłowym kodem genetycznym. Mają też podobno rewelacyjny wpływ na układ trawienny - leczą chorobę wrzodową oraz regulują procesy wchłaniania substancji odżywczych i wydalania z organizmu wszelkich zanieczyszczeń.

    Znalazłam również informacje, że przetworzonego błyskoporka można stosować także zewnętrznie - do przemywania ran czy w stanach zapalnych skóry.

    Jak widzicie na zdjęciach, błyskoporek nie wygląda zbyt zachęcająco. Krzyś stwierdził nawet, że to taka wyschnięta kupa przyklejona do drzewa... Ale w przypadku tego gatunku wygląd ma drugorzędne znaczenie.;)

     Błyskoporek podkorowy wyrasta na brzozach, które osiągnęły wiek minimum 30 lat. Zdarza się, że wyrasta na innych drzewach liściastych, ale są to rzadkie przypadki i podobno błyskoporek z innego gatunku drzewa niż brzoza, nie ma tak cennych właściwości leczniczych. Grzyb zawsze wyrasta w miejscu uszkodzenia lub osłabienia pnia. Już po wizycie w Jaworznie, wyczytałam, że rośnie od strony północnej drzewa. Zaczęłam analizować miejsca, w których fotografowałam błyskoporki i rzeczywiście - wszystkie egzemplarze były po tej samej, północnej, stronie pni. W czasie spaceru zupełnie nie zwróciłam na to uwagi. 

    Zewnętrzna warstwa błyskoporka jest twarda i krucha - łatwo można oderwać palcami takie pojedyncze czarne strupki i zobaczyć, że pod nimi znajduje się jednorodna, rudawo - brązowa, twarda masa, której w żaden sposób nie można naruszyć bez użycia narzędzi typu ostry nóż czy siekierka. Mnie zależało jedynie na zrobieniu zdjęć pokazujących kolor spodniej warstwy owocnika, więc wystarczyły mi ręce, żeby "zajrzeć" do środka. Zresztą w naturalnych pęknięciach owocników też widać tę wewnętrzną część.

    Brzoza zaatakowana przez błyskoporka podkorowego jest osłabiona i zaczyna zamierać. Grzyb potrafi doprowadzić do rozłupania pnia i przedwczesnej śmierci drzewa.

     Oglądałam i fociłam kolejne błyskoporki, a chłopcy coraz wyraźniej dawali do zrozumienia, że najwyższa pora na obiad - stali na ścieżce i wysyłali mi porozumiewawcze spojrzenia, a ja tylko mówiłam, że jeszcze jeden, jeszcze jednego zobaczę...

     Aby pozyskać błyskoporka podkorowego o największej wartości leczniczej trzeba po pierwsze mieć prywatny las, w którym ten grzyb rośnie. Wybieramy owocnik z żywego drzewa. Do pozyskania potrzebna będzie siekierka, bo jest twardy. Istotny jest również czas pozyskania - najwartościowsze są grzyby zebrane jesienią, w okresie, kiedy drzewo kończy okres wegetacji i powoli zapada w sen zimowy (wrzesień, październik). Aby zachować jak najwięcej dobroczynnych substancji, czagę powinno się suszyć na powietrzu lub w suszarce, w temperaturze nie przekraczającej 60 stopni. Podgrzewanie/suszenie grzyba w piekarniku powoduje zniszczenie leczniczych substancji. Najlepsze do przechowywania błyskoporka są szklane słoje stojące w ciemnym miejscu. Jednorazowo najlepiej zmielić ilość potrzebną na kilka dni, a zapas przechowywać w większych, wysuszonych kawałkach.

     Osobiście nigdy nie pozyskiwałam i nie stosowałam błyskoporka podkorowego, więc nie mogę zaprezentować własnych obserwacji związanych z działaniem tego grzyba na organizm. Nie mam też doświadczenia z przygotowaniem naparów, herbatek czy nalewek z czagi. Znalazłam w sieci ciekawy artykuł, w którym podanych jest kilka przepisów na samodzielne przygotowanie preparatów z błyskoporka, więc zainteresowanych odsyłam do tego źródła - Huba brzozowa - wspaniały lek.

     Kiedyś trzeba było zostawić błyskoporki i jechać na obiad do Borowej Chaty, gdzie czas oczekiwania na posiłek został doskonale wykorzystany na zabawę.:)

    Po obfitym obiadku chłopcy jeszcze trochę poszaleli na placu zabaw i trzeba było pożegnać Pawła i Jaworzno. Do następnego spotkania.:)